BÀI 2: VAI TRÒ CỦA THIẾT BỊ THÔNG MINH
VÀ TIN HỌC ĐỐI VỚI XÃ HỘI
🏭 Cách mạng Công nghiệp 4.0
Khám phá thế giới của thiết bị thông minh và những đóng góp của tin học
🎯 Mục tiêu cần đạt
Nhận biết
Nhận biết và nêu ví dụ về thiết bị thông minh trong cuộc sống
Hiểu vai trò
Hiểu vai trò của thiết bị thông minh trong xã hội và CMCN 4.0
Nhận thức
Nhận thức các thành tựu nổi bật của tin học
🤖 Thiết bị Thông minh
💡 Khái niệm
Thiết bị điện tử có khả năng tự chủ nhờ phần mềm điều khiển thông minh
❌ Không thông minh
✅ Thông minh
🧠 Ứng dụng AI
Phát hiện va chạm
Giao tiếp thông minh
Tự động hóa
🏭 Vai trò trong CMCN 4.0
📚 Lịch sử các Cuộc Cách mạng Công nghiệp
| Cuộc CMCN | Thời gian | Nội dung |
|---|---|---|
| CMCN Lần thứ nhất | Cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ XIX | Chuyển từ lao động thủ công sang cơ giới với dấu ấn là động cơ hơi nước. ⚙️ |
| CMCN Lần thứ hai | Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX | Công nghiệp phát triển, điện năng được dùng phổ biến; sản xuất dây chuyền tập trung. ⚡ |
| CMCN Lần thứ ba | Cuối thế kỉ XX - đầu thế kỉ XXI | Máy tính hỗ trợ con người trong hoạt động trí tuệ. Tin học làm thay đổi cuộc sống. 💻 |
| CMCN Lần thứ tư | Đầu thế kỉ XXI | Hệ thống IoT và các hệ thống kết hợp thực - ảo trở nên phổ biến. 🌐🤖 |
🌐 IoT - Internet of Things
Kết nối thiết bị → Xử lý thông tin tự động
Giao thông
Giám sát và điều khiển giao thông thông minh
Thiên tai
Cảnh báo sớm thiên tai và thảm họa
Sản xuất
Tự động hóa quy trình sản xuất
💡 Kết luận
Thiết bị thông minh = Nền tảng của IoT và CMCN 4.0
📝 Củng cố bài
Kiểm tra hiểu biết về thiết bị thông minh
🖼️ Hình 2.3: Các thiết bị điện tử
Đồng hồ báo thức
Điện tử thường
Smartphone
Máy ảnh số
Điện tử thường
Laptop
TV thường
Điện tử thường
Smart TV
Smartwatch
Game console
Câu 1
Thiết bị nào trong Hình 2.3 là thiết bị thông minh? Tại sao?
✅ Đáp án:
Thiết bị thông minh trong Hình 2.3:
- • Smartphone - Có hệ điều hành, ứng dụng, kết nối Internet
- • Laptop - Máy tính với khả năng xử lý thông tin phức tạp
- • Smart TV - Kết nối Internet, chạy ứng dụng
- • Smartwatch - Theo dõi sức khỏe, thông báo thông minh
- • Game console - Xử lý đồ họa, kết nối online
Lý do:
- • Có phần mềm điều khiển thông minh
- • Khả năng tự chủ trong xử lý thông tin
- • Có thể kết nối mạng và tương tác
- • Học hỏi và thích ứng với người dùng
Câu 2
Ngoài các thiết bị trong Câu 1, nhà em có những thiết bị thông minh nào?
🏠 Các thiết bị thông minh phổ biến trong nhà:
Ổ cắm thông minh
Điều khiển từ xa
Đèn LED thông minh
Điều chỉnh màu sắc
Khóa cửa thông minh
Vân tay, mật khẩu
Camera an ninh
Giám sát từ xa
Điều hòa thông minh
Tự động điều chỉnh
Loa thông minh
Trợ lý giọng nói
Robot hút bụi
Tự động dọn dẹp
Tủ lạnh thông minh
Quản lý thực phẩm
Thảo luận nhóm và chia sẻ kết quả!
🏆 2. CÁC THÀNH TỰU CỦA TIN HỌC
Hệ điều hành
Quản lý tài nguyên máy tính
Ngôn ngữ lập trình
Công cụ phát triển phần mềm
Mạng & Internet
Kết nối toàn cầu
Hệ quản trị CSDL
Lưu trữ và quản lý dữ liệu
Trí tuệ nhân tạo
Mô phỏng trí thông minh
Big Data
Xử lý dữ liệu khổng lồ
🚀 Ứng dụng thực tế
Xe tự lái
AI + Cảm biến + GPS
Trợ lý ảo
Siri, Google Assistant
Tìm kiếm thông minh
Google, Bing
💻 3. Đóng góp của Tin học với Xã hội
Quản lý
Xử lý thông tin nhanh chóng và chính xác
Tự động hóa
Thay đổi quy trình sản xuất hiện đại
Khoa học
Dự báo thời tiết, mô phỏng, giải mã gen
Giao tiếp
Học trực tuyến, mua sắm online, mạng xã hội
💼 Thay đổi cách thức làm việc của nhiều ngành nghề
Y tế
- • Chẩn đoán hình ảnh
- • Hồ sơ điện tử
- • Phẫu thuật robot
Giáo dục
- • E-learning
- • Lớp học ảo
- • Học tập cá nhân hóa
Ngân hàng
- • Internet Banking
- • Thanh toán điện tử
- • ATM tự động
Thương mại
- • E-commerce
- • Quản lý kho
- • Marketing số
Vận tải
- • GPS định vị
- • Uber, Grab
- • Quản lý đội xe
Sản xuất
- • Robot công nghiệp
- • IoT giám sát
- • In 3D
Giải trí
- • Streaming video
- • Game online
- • VR/AR
Văn phòng
- • Làm việc từ xa
- • Họp trực tuyến
- • Quản lý dự án
💡 Kết quả: Tăng hiệu quả, giảm chi phí, cải thiện chất lượng dịch vụ
🏆 b) Một số thành tựu phát triển của Tin học
Chi tiết các thành tựu quan trọng
Hệ điều hành
Hệ điều hành giúp quản lí thông tin, quản lí phần cứng, quản lí các tiến trình xử lí của máy tính và cung cấp giao diện làm việc với người dùng.
Mạng và Internet
🔗 Mạng máy tính
Cho phép kết nối các máy tính và thiết bị thông minh để trao đổi dữ liệu với nhau nhằm thực hiện các ứng dụng liên quan đến nhiều người hay nhiều thiết bị trong một phạm vi hẹp.
🌍 Internet
Cho phép kết nối toàn cầu nhờ thiết lập được các quy tắc trao đổi dữ liệu (được biết đến với tên gọi là giao thức TCP/IP) vào năm 1983.
Các ngôn ngữ lập trình bậc cao
FORTRAN
Là ngôn ngữ lập trình bậc cao đầu tiên được công bố chính thức vào năm 1957.
Các ngôn ngữ khác
Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu
Cung cấp các công cụ để tổ chức, cập nhật, truy cập dữ liệu không phụ thuộc vào các bài toán cụ thể.
Thế hệ đầu tiên
Hệ quản trị cơ sở dữ liệu đầu tiên ra đời vào cuối những năm 60 của thế kỉ XX.
Dạng bảng
Các hệ quản trị cơ sở dữ liệu sử dụng dữ liệu dưới dạng bảng như ngày nay:
Các thành quả nghiên cứu khoa học
Trí tuệ nhân tạo
Mô phỏng trí thông minh con người
Dữ liệu lớn (Big Data)
Xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ
📝 Củng cố bài
Chia sẻ trải nghiệm cá nhân
Tin học đã giúp gì em trong học tập?
💭 Gợi ý trả lời:
Học tập
- • Tra cứu thông tin nhanh
- • Học online (Khan Academy, Coursera)
- • Làm bài tập trực tuyến
- • Xem video bài giảng
Soạn thảo
- • Microsoft Word
- • PowerPoint thuyết trình
- • Excel tính toán
- • Google Docs cộng tác
Kết nối
- • Zoom học từ xa
- • Email gửi bài tập
- • Nhóm chat thảo luận
- • Chia sẻ tài liệu
Sáng tạo
- • Photoshop chỉnh ảnh
- • Canva thiết kế poster
- • Scratch lập trình
- • Tinkercad mô hình 3D
Em hãy cho ví dụ về một số ứng dụng trực tuyến.
🌐 Các ứng dụng trực tuyến phổ biến:
Giáo dục
- • Google Classroom
- • Khan Academy
- • Duolingo
- • Coursera
- • edX
Giao tiếp
- • Zoom
- • Microsoft Teams
- • Google Meet
- • Skype
- • Discord
Mua sắm
- • Shopee
- • Lazada
- • Tiki
- • Amazon
- • Sendo
Giải trí
- • YouTube
- • Netflix
- • Spotify
- • TikTok
Tài chính
- • Internet Banking
- • MoMo
- • ZaloPay
- • ViettelPay
- • PayPal
Dịch vụ
- • Google Maps
- • Grab
- • Uber
- • Foody
- • Booking.com
💡 Lưu ý: Ứng dụng trực tuyến là những phần mềm chạy trên Internet, không cần cài đặt trên máy tính, có thể truy cập từ trình duyệt web.
Hãy thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm của bạn!
📚 Luyện tập
Kiểm tra kiến thức đã học
Thiết bị thông minh nào có thể nhận dạng hình ảnh?
✅ Các thiết bị thông minh có khả năng nhận dạng hình ảnh:
Smartphone
- • Nhận dạng khuôn mặt để mở khóa
- • Quét mã QR, mã vạch
- • Nhận dạng văn bản (OCR)
- • Tìm kiếm bằng hình ảnh
Camera thông minh
- • Nhận dạng khuôn mặt
- • Phát hiện chuyển động
- • Nhận dạng biển số xe
- • Cảnh báo xâm nhập
Xe tự lái
- • Nhận dạng biển báo giao thông
- • Phát hiện vật cản
- • Nhận dạng làn đường
- • Phát hiện người đi bộ
Robot thông minh
- • Nhận dạng đối tượng
- • Phân loại sản phẩm
- • Điều hướng tự động
- • Tương tác với con người
💡 Công nghệ: Các thiết bị này sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và thị giác máy tính (Computer Vision) để phân tích và hiểu nội dung hình ảnh.
Các phần mềm tin học văn phòng đã trở thành các phần mềm được dùng nhiều nhất. Em hãy nêu tác dụng của các phần mềm tin học văn phòng?
📋 Tác dụng của các phần mềm tin học văn phòng:
Microsoft Word / Google Docs
- • Soạn thảo văn bản: Tạo tài liệu, báo cáo, thư từ
- • Định dạng chuyên nghiệp: Font chữ, màu sắc, căn lề
- • Kiểm tra chính tả: Tự động sửa lỗi ngữ pháp
- • Chèn đối tượng: Hình ảnh, bảng biểu, biểu đồ
Microsoft Excel / Google Sheets
- • Tính toán tự động: Công thức, hàm số phức tạp
- • Quản lý dữ liệu: Sắp xếp, lọc, tìm kiếm
- • Tạo biểu đồ: Trực quan hóa dữ liệu
- • Phân tích thống kê: Báo cáo, dự báo
Microsoft PowerPoint / Google Slides
- • Tạo bài thuyết trình: Slide chuyên nghiệp
- • Hiệu ứng động: Animation, transition
- • Multimedia: Video, âm thanh, hình ảnh
- • Chia sẻ dễ dàng: Trình chiếu trực tuyến
Email (Outlook, Gmail)
- • Giao tiếp nhanh: Gửi nhận thông tin tức thì
- • Đính kèm file: Chia sẻ tài liệu, hình ảnh
- • Quản lý lịch: Hẹn họp, nhắc nhở
- • Lưu trữ: Tìm kiếm email cũ dễ dàng
🎯 Lợi ích tổng quát:
⚡ Tăng hiệu quả:
Làm việc nhanh hơn, chính xác hơn
💰 Tiết kiệm chi phí:
Giảm giấy tờ, in ấn, lưu trữ
🤝 Hợp tác tốt:
Chia sẻ, chỉnh sửa cùng lúc
🎨 Chuyên nghiệp:
Tài liệu đẹp, bố cục chuẩn
Hãy thực hành sử dụng các phần mềm này để nâng cao kỹ năng!
🔬 Vận dụng
Nghiên cứu và phân tích ứng dụng thực tế
Hệ thống giám sát giao thông thông minh
Các hệ thống giám sát giao thông nhờ các camera thông minh đang được triển khai ở các thành phố. Hãy truy cập Internet, tìm hiểu về cách kết nối các thiết bị thông minh trong các hệ thống đó. Nêu lợi ích của hệ thống.
📋 Hướng dẫn nghiên cứu:
🔗 Cách kết nối các thiết bị thông minh
🏗️ Kiến trúc hệ thống:
- • Camera AI tại các giao lộ
- • Cảm biến giao thông
- • Trung tâm điều khiển
- • Mạng truyền thông 5G/Fiber
⚡ Quy trình hoạt động:
- • Thu thập dữ liệu real-time
- • Xử lý bằng AI/Machine Learning
- • Phân tích và ra quyết định
- • Điều khiển đèn tín hiệu tự động
🎯 Lợi ích của hệ thống
Giảm ùn tắc
Tối ưu luồng giao thông
An toàn
Phát hiện vi phạm tự động
Dữ liệu
Phân tích xu hướng giao thông
Tiết kiệm
Giảm chi phí vận hành
Môi trường
Giảm khí thải
Thời gian
Di chuyển nhanh hơn
💡 Gợi ý tìm kiếm: "Smart traffic management system", "AI traffic camera", "Intelligent Transportation System (ITS)", "Traffic light optimization"
Xe tự hành và lợi ích môi trường
Xe tự hành được xem là một thành tựu điển hình của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Với xe tự hành, người dân không cần sở hữu xe cá nhân, muốn đi lại chỉ cần đặt xe qua Internet. Hãy tìm hiểu lợi ích của xe tự hành giúp hạn chế ô nhiễm, ùn tắc giao thông và giảm chi phí.
📋 Hướng dẫn nghiên cứu:
🌱 Lợi ích môi trường
Giảm số lượng xe
- • Chia sẻ xe thay vì sở hữu
- • 1 xe tự hành = 10 xe cá nhân
- • Giảm 90% xe trên đường
- • Ít bãi đỗ xe cần thiết
Xe điện thông minh
- • 100% xe tự hành dùng điện
- • Không khí thải CO2
- • Sạc tự động tại trạm
- • Năng lượng tái tạo
🚦 Giảm ùn tắc giao thông
AI tối ưu
Chọn đường đi ngắn nhất
Phối hợp
Xe giao tiếp với nhau
Tốc độ ổn định
Không phanh gấp, tăng tốc
💰 Giảm chi phí
👤 Cá nhân
- • Không mua xe (tiết kiệm 500tr-1tỷ)
- • Không bảo hiểm, đăng kiểm
- • Không sửa chữa, bảo dưỡng
- • Chỉ trả tiền khi sử dụng
🏛️ Xã hội
- • Ít đường xá cần xây
- • Giảm tai nạn giao thông
- • Ít bệnh viện điều trị
- • Tăng năng suất lao động
💡 Gợi ý tìm kiếm: "Autonomous vehicle benefits", "Self-driving car environment", "Shared mobility", "Electric autonomous vehicles", "Smart transportation"
Hãy nghiên cứu kỹ và chuẩn bị báo cáo nhóm!
Sử dụng các từ khóa gợi ý để tìm kiếm thông tin chính xác
📝 Câu Hỏi Về Nhà
Câu hỏi vận dụng kiến thức
Thiết bị thông minh khác gì thiết bị điện tử thường? Cho ví dụ cụ thể.
Vai trò của thiết bị thông minh trong Cách mạng Công nghiệp 4.0?
Kể tên 3 thành tựu của tin học và vai trò của chúng trong xã hội.
Camera giao thông thông minh hoạt động như thế nào? Lợi ích ra sao?
Thông điệp cuối
"Thiết bị thông minh và tin học là nền tảng
của xã hội số hiện đại."
