BÀI 9 – AN TOÀN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG
Bảo vệ bản thân trong thế giới số
🚨 Nguy Cơ Trên Mạng
Tin Giả
Thông tin sai lệch, gây hiểu nhầm
Lừa Đảo
Giả mạo để chiếm đoạt tài sản
Lộ Thông Tin
Thông tin cá nhân bị đánh cắp
Bắt Nạt Mạng
Quấy rối, làm tổn thương tinh thần
Nghiện Mạng
Sử dụng quá mức, ảnh hưởng sức khỏe
"Hãy thảo luận và cho ví dụ minh hoạ về những nguy cơ có thể có khi lên Internet để:"
-
a) Kết bạn 👥
Ví dụ nguy cơ khi kết bạn:
• Gặp người lạ có ý đồ xấu
• Bị lừa đảo qua mạng xã hội
• Lộ thông tin cá nhân cho kẻ xấu
• Bị dụ dỗ gặp mặt ngoài đời -
b) Xem tin tức 📰
Ví dụ nguy cơ khi xem tin tức:
• Tin giả gây hoang mang dư luận
• Bị dẫn dắt tư tưởng sai lệch
• Click vào link độc hại trong bài báo
• Chia sẻ thông tin chưa kiểm chứng -
c) Tải phần mềm 💾
Ví dụ nguy cơ khi tải phần mềm:
• Tải phải virus, malware
• Phần mềm crack chứa mã độc
• Trang web giả mạo phần mềm chính thức
• Phần mềm gián điệp đánh cắp dữ liệu
🛡️ Bảo Vệ Thông Tin Cá Nhân
🚫 Không Ghi Chép Công Khai
Không để thông tin cá nhân ở nơi mọi người có thể nhìn thấy như quán net, thư viện công cộng
💻 Bảo Vệ Máy Tính
Cài đặt phần mềm diệt virus, tránh phần mềm gián điệp và malware
📶 Cẩn Trọng Wi-Fi Công Cộng
Không đăng nhập tài khoản quan trọng khi dùng Wi-Fi công cộng không bảo mật
😢 Bắt Nạt Trên Mạng
📊 Thực Trạng
- 🔄 Dai dẳng, khó thoát khỏi
- 👤 Ẩn danh, khó xác định thủ phạm
- 👥 Nhiều người theo dõi, lan truyền nhanh
💔 Hậu Quả
- 😰 Áp lực tâm lý
- 😔 Cô lập xã hội
- 😢 Trầm cảm
🛡️ Biện Pháp Phòng Chống
- ❌ Không kết bạn dễ dãi
- 🤐 Không tranh luận với kẻ xấu
- 📸 Lưu bằng chứng
- 👨👩👧👦 Chia sẻ với cha mẹ/thầy cô
- 🚔 Báo công an nếu nghiêm trọng
• Dùng mật khẩu quá đơn giản (123456, tên tuổi)
• Đăng nhập trên máy công cộng không đăng xuất
• Chia sẻ mật khẩu cho bạn bè
• Bị keylogger ghi lại phím bấm
• Nhập mật khẩu trên trang web giả mạo
• Giả mạo ngân hàng/nhà mạng yêu cầu nhập OTP để chiếm tài khoản
• Gửi link khuyến mãi ảo để đánh cắp thông tin
• Giả mạo shop online bán hàng giá rẻ rồi chiếm tiền
• Tạo trang web giả mạo để đánh cắp thông tin đăng nhập
🦠 Phần Mềm Độc Hại (Malware)
🔍 Các Loại Malware Chính
Virus
Ký sinh vào chương trình khác, lây khi chạy phần mềm nhiễm
Worm
Tự lây lan qua mạng, lợi dụng lỗ hổng hệ điều hành
Trojan
Ngụy trang thành phần mềm hữu ích, người dùng tự cài đặt
🎭 Các Loại Trojan
Theo dõi hoạt động người dùng
Ghi lại phím bấm
Tạo cửa hậu để truy cập từ xa
Ẩn sâu trong hệ thống
Bảng so sánh các loại Malware:
| Loại Malware | Tính Hoàn Chỉnh | Cơ Chế Lây Nhiễm | Tác Hại |
|---|---|---|---|
| Virus | ... | ... | ... |
| Trojan | ... | ... | ... |
| Worm | ... | ... | ... |
| Loại Malware | Tính Hoàn Chỉnh | Cơ Chế Lây Nhiễm | Tác Hại |
|---|---|---|---|
| Virus | Không hoàn chỉnh, cần ký sinh vào chương trình khác | Lây khi chạy phần mềm đã nhiễm | Phát tán mã độc, làm hỏng dữ liệu |
| Trojan | Hoàn chỉnh, ngụy trang | Người dùng tự cài đặt, không tự lây | Ăn cắp thông tin, chiếm quyền điều khiển |
| Worm | Hoàn chỉnh | Lợi dụng lỗ hổng hệ điều hành, tự lây qua mạng | Lây lan nhanh, gây tê liệt hệ thống |
⚠️ Tác Hại & Phòng Chống
💥 Tác Hại
- 📁 Mất dữ liệu quan trọng
- 💻 Hỏng phần mềm hệ thống
- 🚫 Tê liệt hệ thống máy tính
- 🔓 Lộ thông tin cá nhân
🛡️ Phòng Chống
- ❌ Không tải phần mềm lạ
- 📧 Không mở link/email không rõ nguồn
- 🔐 Không để lộ mật khẩu
- 🛡️ Cài phần mềm chống malware
Học sinh mở SGK, tìm phần mềm phòng chống virus Windows Defender và thức hành theo sự hướng dẫn.
• Mở email lạ → Không mở link lạ, quét virus trước
• Cắm USB lạ → Quét virus trước khi sử dụng
• Tải phần mềm crack → Chỉ tải từ nguồn tin cậy
• Vào trang web độc hại → Sử dụng trình duyệt có bảo mật
DoS/DDoS là tấn công gửi quá nhiều yêu cầu truy cập đến máy chủ khiến máy chủ quá tải, không thể phục vụ người dùng thật. DDoS sử dụng nhiều máy tính để tấn công cùng lúc, gây sức công phá lớn hơn.
Worm ILOVEYOU (2000): Lây lan qua email với tiêu đề "ILOVEYOU", khi mở file đính kèm sẽ xóa các tệp tin quan trọng và tự gửi email đến tất cả liên hệ trong danh bạ. Gây thiệt hại hàng tỷ USD trên toàn thế giới.
🔒 "Hãy là người dùng thông minh – An toàn trên không gian mạng"
Bảo vệ bản thân và người thân trong thế giới số

• Lộ thông tin cá nhân cho kẻ xấu
• Bị kẻ xấu giả mạo danh tính
• Bị bắt nạt trên mạng
• Tiếp xúc với tin giả, thông tin sai lệch
• Bị lừa đảo qua các chiêu trò khuyến mãi ảo