Bài 9: An Toàn Trên Không Gian Mạng

A. YÊU CẦU CẦN ĐẠT

• Nhận biết những nguy cơ và tác hại khi tham gia internet một cách bất cẩn.
• Biết cách phòng tránh tác hại và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
• Nhận diện các phần mềm độc hại và biện pháp phòng chống.

B. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. MỘT SỐ NGUY CƠ TRÊN MẠNG

📌Tin giả và tin phản văn hóa

• Tin tức sai lệch, tin xâu độc gây hiểu nhầm.
• Kiểm chứng nguồn tin trước khi chia sẻ.

📌Lừa đảo trên mạng

• Giả danh ngân hàng, tổ chức, người nổi tiếng.
• Hạn chế chia sẻ thông tin nhạy cảm.

📌Lộ thông tin cá nhân

Biện pháp bảo vệ:

• Không ghi chép thông tin cá nhân nơi công cộng.
• Sử dụng mật khẩu mạnh, thay đổi thường xuyên.
• Tránh truy cập wifi công cộng không bảo mật.

📌Bắt nạt trên không gian mạng

• Ảnh hướng tâm lý nghiêm trọng. 
• Biện pháp:
• Không kết bạn với người lạ.
• Lưu bằng chứng, chia sẻ với người thân.
• Báo cáo khi bị đe doạ.

Hành vi bắt nạt trên mạng ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lí của nạn nhân vì:
 • Việc bắt nạt có thể xảy ra dai dẳng, bất cứ lúc nào;
 • Người bắt nạt có thể ẩn danh, không biết là ai để đối phó;
 • Số người theo dõi, bình luận có thể rất đông gây áp lực nặng nề, khiến nạn nhân có nguy cơ tự cô lập;
 • Nhiều người không tự giải quyết được nhưng không dám nói ra, dẫn đến trầm cảm và có các hành vi tiêu cực. Bắt nạt là một kiểu khủng bố trên không gian mạng.

📌Nghiện mạng

• Hạn chế thời gian dùng internet.
• Giữ cân bằng giữa học tập và sinh hoạt.

2. PHẦN MỀM ĐỘC HẠI

📌Virus, Worm, Trojan

• Virus: Gắn vào tập tin, lây khi tập tin chạy.
• Worm (sâu máy tính): Lợi dụng lỗ hổng bảo mật.
• Trojan: Lừa đảo, mở "cửa sổ sau" trên máy.

Biện pháp phòng chống

• Cẩn thận khi tải tập tin.
• Không nhấp vào liên kết lạ l.
• Dùng phần mềm diệt virus.

3. THỰC HÀNH: Dùng Windows Defender

Bước 1: Vào "Start" > "Setting" > tìm "Defender". 

Bước 2: Chọn "Current threats" > "Quick scan". 

Bước 3: Chọn cách quét:

• Quick scan: Quét nhanh.
• Full scan: Quét toàn bộ.
• Custom scan: Chọn thư mục quét.

C. CỦNG CỐ - VẬN DỤNG

Câu 1: Nêu ba biện pháp để bảo vệ thông tin cá nhân khi tham gia Internet.
→ Đáp án: Không ghi chép thông tin cá nhân nơi công cộng, dùng mật khẩu mạnh và đổi thường xuyên, tránh truy cập wifi công cộng không bảo mật.
Câu 2: Trojan khác virus ở điểm nào?
→ Đáp án: Trojan là phần mềm giả mạo chương trình hữu ích để lừa người dùng cài đặt, từ đó mở cửa hậu cho tin tặc; còn virus thường gắn vào tập tin và chỉ lây khi tập tin đó chạy.
Câu 3: Khi bị bắt nạt trên mạng, em nên làm gì?
→ Đáp án: Không phản ứng tiêu cực, lưu giữ bằng chứng, chia sẻ với người thân và báo cáo với cơ quan chức năng.
Câu 4: Làm thế nào để nhận diện tin giả trên mạng?
→ Đáp án: Kiểm tra nguồn tin, so sánh với các trang chính thống, không chia sẻ khi chưa xác minh.
Câu 5: Mô tả một quy trình quét virus cơ bản bằng Windows Defender.
→ Đáp án: Vào "Start" > "Settings" > tìm “Defender” > chọn “Current threats” > “Quick scan” hoặc chọn kiểu quét khác.

D. TRẮC NGHIỆM