BÀI 2 - TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG KHOA HỌC VÀ ĐỜI SỐNG
1. Các lĩnh vực ứng dụng của AI
🔹 Hệ chuyên gia
- Ban đầu dựa trên tri thức và luật suy diễn của chuyên gia.
- Ngày nay, có khả năng tự học từ dữ liệu, hình thành tri thức và luật mới.
🔹 Y học & chăm sóc sức khỏe
- Nâng cao chất lượng hình ảnh y tế, hỗ trợ chẩn đoán, đo chỉ số lâm sàng.
- Ví dụ: IBM Watson for Oncology – hỗ trợ điều trị ung thư.
🔹 Giao thông vận tải
- Phát triển xe tự lái, máy bay không người lái.
- Quản lý giao thông thông minh, định tuyến phương tiện.
🔹 Tài chính – Ngân hàng
- Tự động cập nhật dữ liệu, phân tích, hỗ trợ đầu tư, chống gian lận.
- Cải thiện trải nghiệm khách hàng.
🔹 Sản xuất
- Tự động hóa: từ chế tạo, lắp ráp đến quản lý chuỗi cung ứng.
- Robot tích hợp AI tăng hiệu suất và phát triển bền vững.
🔹 Nông nghiệp
- Theo dõi điều kiện nuôi trồng, dự đoán mùa vụ, tối ưu thu hoạch.
- AI giúp quản lý thời tiết, đất, dịch bệnh cây trồng/vật nuôi.
🔹 Giáo dục
- Nền tảng học tập cá nhân hóa, đánh giá kết quả học tập.
- Trợ lý ảo hỗ trợ học sinh & giáo viên.
🔹 Các lĩnh vực khác
- Logistics: tối ưu giao hàng, quản lý kho.
- Bảo mật: phát hiện tấn công mạng, bảo vệ dữ liệu.
- Năng lượng: tối ưu hóa sử dụng và phát triển năng lượng.
- Giải trí, nghệ thuật: sáng tác âm nhạc, hội họa.
- Xử lý ngôn ngữ, thị giác máy: dịch tự động, nhận dạng hình ảnh, hỗ trợ khách hàng,…
2. Ví dụ điển hình: ChatGPT
- Hiểu và tạo văn bản tự nhiên, phản hồi linh hoạt theo ngữ cảnh.
- Phân tích – tổng hợp tri thức, trả lời như con người.
- Làm thơ, viết nhạc, lập trình, sửa lỗi code.
- Ứng dụng mạnh trong tài chính, giáo dục, truyền thông,…
📌 Lưu ý: ChatGPT và nhiều hệ AI hiện nay vẫn thuộc AI yếu, chưa đạt mức AI mạnh (trí tuệ nhân tạo tổng quát).
3. Những nguy cơ và cảnh báo về AI
❗ Nguy cơ
- Thất nghiệp do tự động hóa.
- Xâm phạm quyền riêng tư (thu thập dữ liệu lớn).
- Thiếu minh bạch trong quyết định (AI là “hộp đen”).
- Rủi ro an ninh: chẩn đoán sai, vũ khí AI mất kiểm soát.
- Lạm dụng AI vào mục đích xấu (vũ khí, kiểm soát xã hội,…).
🧠 Cảnh báo đạo đức
- Tranh cãi về quyền sở hữu trí tuệ (sản phẩm AI tạo ra).
- AI có thể vượt trội về kỹ thuật nhưng thiếu tính nhân văn.
- Tăng bất bình đẳng xã hội nếu chỉ nhóm nhỏ kiểm soát AI.
4. Hướng phát triển AI tương lai
- Tiến đến AI mạnh có trí tuệ tương đương con người.
- AI thông minh hơn, sáng tạo hơn, ứng dụng sâu rộng hơn.
- Cần sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp, và người dân để phát triển AI an toàn.
5. Câu hỏi củng cố – Luyện tập
Câu 1: Hãy kể tên một số ứng dụng AI dùng hình ảnh để tương tác?
Gợi ý: Nhận diện khuôn mặt, camera giám sát thông minh, xe tự lái,…
Câu 2: Vì sao không nên giao toàn quyền cho AI điều khiển vũ khí sát thương?
Gợi ý: Có thể gây hại cho con người, không kiểm soát được hậu quả, thiếu đạo đức,…
