BÀI 12: PHẦN MỀM THIẾT KẾ ĐỒ HỌA
A. YÊU CẦU CẦN ĐẠT
- Biết được khái niệm về thiết kế đồ họa,
- Phân biệt được đồ họa vectơ và đồ họa điểm ảnh.
- Sử dụng được các chức năng cơ bản của phần mềm thiết kế đồ họa Inkscape để vẽ hình đơn giản.
B. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Thiết kế đồ họa là gì?
- Là quá trình tạo ra hình ảnh và chữ để truyền tải thông tin.
- Gồm hai loại chính:
| Đặc điểm | Đồ họa điểm ảnh (bitmap) | Đồ họa vectơ (vector) |
|---|---|---|
| Định nghĩa | Tập hợp các điểm ảnh (pixel) | Đường nét, phương trình toán học |
| Phù hợp | Chỉnh sửa ảnh, màu phức tạp | Thiết kế logo, minh họa, bản vẽ kỹ thuật |
| Khi phóng to | Bị vỡ hình, mờ | Không bị vỡ hình, giữ nguyên chất lượng |
| Kích thước tệp | Lớn nếu ảnh chi tiết cao | Nhẹ, kể cả với hình lớn |
| Chuyển đổi định dạng | Không chuyển sang vectơ được | Có thể chuyển sang điểm ảnh |
2. Phần mềm đồ họa
a) Phân loại
- Phần mềm vectơ: Inkscape, Adobe Illustrator, CorelDraw,...
- Phần mềm bitmap: Adobe Photoshop, GIMP,...
b) Tải và cài đặt phần mềm Inkscape
- Phần mềm miễn phí để tạo/chỉnh sửa đồ họa vectơ.
- Tải từ trang chính thức của Inkscape: https://inkscape.org/release/inkscape-1.0/
- Cài đặt theo hướng dẫn.
b) Giao diện của Inkscape
- Inkscape là phần mềm miễn phí dùng để tạo và chỉnh sửa đồ họa vectơ.
3. CÁC ĐỐI TƯỢNG ĐỒ HỌA CỦA HÌNH VẼ
- Tạo tệp mới: File > New... hoặc nhấn Ctrl + N.
Cách thêm đối tượng vào hình:
- C2: Chọn đối tượng từ hộp công cụ và vẽ vào vùng làm việc.
- Chọn đối tượng: Chọn công cụ Select rồi nháy chuột vào đối tượng.
- Chọn màu: Xác định màu tô (Fill Color) và màu vẽ (Stroke Color).
- Lưu tệp: File > Save hoặc nhấn Ctrl + S. Inkscape lưu dưới dạng tệp SVG.
THỰC HÀNH
Nhiệm vụ 1. Vẽ một bông hoa (Hình 12.5).
trên hộp công cụ, vẽ hình tròn và hình elip là đài hoa và cánh hoa, chọn màu bông hoa ở bảng màu (Hình 12.5a).
Bước 2: Chọn hình elip rồi nháy nút phải chuột, chọn Duplicate để có bản sao của cánh hoa (Hình 12.5b).
Bước 3: Quay cánh hoa và di chuyển đến vị trí phù hợp.
- Chọn công cụ
trên hộp công cụ. Nháy chuột lên một cánh hoa, nháy lần một để hiển thị chế độ phóng to thu nhỏ (Hình 12.5c).
- Nháy lần hai để hiển thị chế độ quay (Hình 12.5d).
- Nháy chuột vào các mũi tên, kéo thả chuột để điều chỉnh cánh hoa quay hướng phù hợp (Hình 12.5e).
- Nháy chuột vào cánh hoa và di chuyển đến vị trí phù hợp (Hình 12.5g).
Nhiệm vụ 2. Vẽ Quốc kì Việt Nam (Hình 12.6).
Chọn công cụ
trên hộp công cụ.
- Trên thanh điều khiển thuộc tính, chọn nút lệnh
đặt giá trị Corners là 5 và Spoke ratio là 0.4.
- Vẽ hình và tô màu vàng cho ngôi sao (quay cho thẳng nếu cần) (Hình 12.6a).
Bước 2: Vẽ hình chữ nhật tỉ lệ rộng và dài là 2 : 3, tô nền màu đỏ (Hình 12.6b). Vì hình chữ nhật vẽ sau nên khi di chuyển ngôi sao vào giữa hình chữ nhật thì ngôi sao sẽ bị che khuất.
Bước 3: Đưa hình chữ nhật xuống lớp dưới (Hình 12.6c). Chọn công cụ
rồi chọn hình chữ nhật, nháy vào nút
trên thanh điều khiển thuộc tính để đưa hình chữ nhật xuống lớp dưới.
Nhiệm vụ 1. Vẽ một bông hoa (Hình 12.5).
Hướng dẫn.
Bước 1: Chọn công cụ
trên hộp công cụ, vẽ hình tròn và hình elip là đài hoa và cánh hoa, chọn màu bông hoa ở bảng màu (Hình 12.5a).
- Chọn công cụ
trên hộp công cụ. Nháy chuột lên một cánh hoa, nháy lần một để hiển thị chế độ phóng to thu nhỏ (Hình 12.5c).
Hướng dẫn.
Bước 1: Vẽ ngôi sao 5 cánh.Chọn công cụ
trên hộp công cụ.- Trên thanh điều khiển thuộc tính, chọn nút lệnh
đặt giá trị Corners là 5 và Spoke ratio là 0.4.- Vẽ hình và tô màu vàng cho ngôi sao (quay cho thẳng nếu cần) (Hình 12.6a).
Bước 2: Vẽ hình chữ nhật tỉ lệ rộng và dài là 2 : 3, tô nền màu đỏ (Hình 12.6b). Vì hình chữ nhật vẽ sau nên khi di chuyển ngôi sao vào giữa hình chữ nhật thì ngôi sao sẽ bị che khuất.
Bước 3: Đưa hình chữ nhật xuống lớp dưới (Hình 12.6c). Chọn công cụ
rồi chọn hình chữ nhật, nháy vào nút
trên thanh điều khiển thuộc tính để đưa hình chữ nhật xuống lớp dưới.
C. CÂU HỎI CỦNG CỐ
Câu 1: Trình bày sự khác nhau giữa đồ họa vectơ và đồ họa điểm ảnh. Cho ví dụ minh họa.
Đáp án:
| Tiêu chí | Đồ họa điểm ảnh (Bitmap) | Đồ họa vectơ (Vector) |
|---|---|---|
| Cấu tạo | Từ các điểm ảnh (pixel) | Từ các đường nét, công thức toán học |
| Khi phóng to | Bị vỡ hình, mờ | Không bị vỡ, giữ nguyên độ nét |
| Ứng dụng | Chỉnh sửa ảnh, ảnh thực tế | Thiết kế logo, biểu tượng, bản vẽ kỹ thuật |
| Kích thước tệp | Lớn nếu ảnh có nhiều chi tiết | Nhẹ hơn, không phụ thuộc kích thước in |
| Ví dụ phần mềm sử dụng | Photoshop, GIMP | Inkscape, Adobe Illustrator |
Câu 2: Inkscape là phần mềm gì? Nêu 3 tính năng cơ bản của phần mềm Inkscape.
Đáp án:
- Inkscape là phần mềm thiết kế đồ họa vectơ miễn phí, mã nguồn mở.
3 tính năng cơ bản:
- Tạo và chỉnh sửa đối tượng vectơ như hình tròn, hình chữ nhật, đường cong.
- Tô màu đối tượng bằng màu nền (fill) và màu viền (stroke).
- Lưu và xuất tệp SVG hoặc các định dạng hình ảnh khác (PNG, PDF...).
Câu 3: Mô tả quy trình vẽ một đối tượng đơn giản trong Inkscape.
Đáp án:
- Mở Inkscape và tạo tệp mới: File > New hoặc Ctrl + N.
- Chọn công cụ vẽ như hình chữ nhật, hình tròn từ thanh công cụ bên trái.
- Di chuyển chuột vào vùng làm việc và kéo để vẽ hình.
- Chọn công cụ Select để chỉnh sửa, thay đổi kích thước.
- Chọn màu tô và màu viền ở thanh màu phía dưới.
- Lưu tệp: File > Save hoặc Ctrl + S (định dạng .SVG).
Câu 4: So sánh tệp SVG của Inkscape với ảnh JPG khi in ở khổ lớn.
Đáp án:
- Tệp SVG là định dạng đồ họa vectơ nên có thể in ở bất kỳ kích thước nào mà không bị giảm chất lượng hình ảnh.
- Ảnh JPG là đồ họa điểm ảnh nên khi in ở khổ lớn sẽ bị mờ hoặc vỡ hình nếu độ phân giải thấp.
- Do đó, SVG phù hợp cho thiết kế in ấn chuyên nghiệp như logo, banner, bản vẽ kỹ thuật.
Câu 5: Tại sao đồ họa vectơ lại phù hợp cho việc thiết kế logo và biểu tượng?
Đáp án:
- Vì đồ họa vectơ có khả năng co giãn không bị vỡ hình, nên có thể sử dụng logo ở nhiều kích thước khác nhau như danh thiếp, poster, biển hiệu mà vẫn giữ chất lượng.
- Ngoài ra, vectơ dễ dàng chỉnh sửa hình dạng, màu sắc và có dung lượng nhỏ, tiện lợi cho lưu trữ và chia sẻ.
- Ví dụ: Logo của công ty có thể dùng từ website nhỏ đến bảng hiệu ngoài trời
D. TRẮC NGHIỆM
Chủ đề:
Tin Học 10
